De kleurrijke geschiedenis van de gitaar

dinsdag 1 september 2015

“Yesterday all my troubles seemed so far away” zongen de Beatles in 1965. Het nummer met Paul McCartney op de akoestische gitaar is een van de grootste hits van de legendarische Britse band. Ook tegenwoordig zijn bands als Mumford & Sons enorm populair dankzij het gebruik van de akoestische gitaar. Het is een van de populairste instrumenten ter wereld. De gitaar is overal mee naar toe te nemen, en met de snaren kun je eindeloos veel klanken produceren. Voor wie droomt van een carrière in de muziek is het dan ook een ideaal instrument om mee te beginnen.

Oudste tekening
De geschiedenis van de gitaar is net als het instrument zelf kleurrijk en divers. De oudst getekende afbeelding van een gitaar gaat terug tot de Hettietten, een volk uit Babylonië rond 1350 v. Chr. Archeologen vonden een tekening van een viersnarige ‘tanbura’ op de overblijfselen van een oude stadspoort in Turkije. De tanbura was een soort klankbord waarmee verschillende toonhoogten konden worden geproduceerd. Waarschijnlijk raakten de Babyloniërs weer geïnspireerd door primitieve snaarinstrumenten van oude Afrikaanse volkeren. In de prehistorie gebruikten zij waarschijnlijk al een calebas (een vrucht) om tonen te produceren.

Kithara
In de Oudheid bespeelden de Grieken, Romeinen en Moren de zogeheten ‘kithara’. Zoals de naam al doet vermoeden stamt de huidige gitaar waarschijnlijk af van dit instrument. ‘Tar’ betekent namelijk ‘snaar’ in het sanskriet en ‘kithara’ heeft natuurlijk veel weg van het huidige woord ‘gitaar’. Destijds speelden vooral professionele muzikanten op de kithara. Onder een muzikaal deuntje droegen zij bijvoorbeeld gedichten voor op grote feesten, nationale spelen en wedstrijden. Een van gitaarliefhebbers van het eerste uur was bijvoorbeeld de beroemde wiskundige Pythagoras. Hij ontwikkelde tevens een formule voor toetsen op de gitaar, die echter pas in de 18e/19e eeuw werden toegevoegd.

Voorloper van de huidige gitaar
Door de val van het Romeinse Rijk raakte de gitaar eeuwenlang in de vergetelheid. Pas aan het einde van de Middeleeuwen verspreidden de Moren, een volk uit Noord-Afrika, hun ‘gitaar’ over heel Europa. Zij bespeelden de zogeheten luitinstrumenten. Deze brachten door een beperkt aantal snaren echter weinig tonen voort. In de Renaissance ontwikkelde de gitaar zich tot het instrument zoals we dat vandaag de dag kennen. Dit hebben wij te danken aan de 18e eeuwse Spanjaard Antonio de Torres, ook wel ‘de vader van de moderne gitaar’ genoemd. Hij veranderde de vorm van de klankkast in een 8-vorm en zorgde voor een standaardisering van de snaarlengte tot 65 cm.

Dankzij de aanpassingen kreeg de gitaar veel meer toonhoogte. Wilde danspartijen onder de Europese adel waren het gevolg. Zo waren gitaristen als Robert de Visée en Francesco Corbetta erg populair aan het hof van de Franse koning Lodewijk XIV en zijn kinderen.

Vele gitaarsoorten
Dankzij de toenemende populariteit van de gitaar in de 19e en 20e eeuw nam ook het aantal gitaarsoorten toe. Tegenwoordig kennen wij niet alleen de klassieke gitaar, maar bijvoorbeeld ook de flamencogitaar en de folkgitaar. Uit deze laatste gitaarsoort is de elektrische gitaar voortgekomen. In de 20ste eeuw veroverde dit instrument dankzij muzikanten als Jimi Hendrix en Eric Clapton de muziekwereld. Maar ook de akoestische gitaar blijft natuurlijk erg in trek en is een prachtig instrument om een workshop voor te volgen.

Wist je dat…?

- De oudst bewaarde gitaar is maar liefst 3500 jaar oud en hoort bij de Egyptische zanger Har-Mose. Het instrument werd begraven met zijn baas, Sen-Mut, de architect van koningin Hatsjepsoet. Dat is nog eens een vintage gitaar!. Het instrument kun je bewonderen in het archeologisch museum van Caïro
- De gitaar komt ook voor in de Griekse mythologie. Volgens de legende bedacht de God Hermes de luit, een voorloper van de gitaar. Met zijn luit betoverde hij als het ware de natuur, mensen en andere Goden.