De selfie is geen fenomeen uit onze tijd

woensdag 30 september 2015

Tijdens een workshop fotografie kom je natuurlijk allemaal nieuwe termen tegen. Je leert een spiegelreflexcamera en een systeemcamera van elkaar te onderscheiden. Met fotobewerkingsprogramma’s maak je waarschijnlijk de mooiste plaatjes. Of imponeer als docent de cursisten met bijzondere feitjes over de fotografie. Zo lijkt de selfie een typisch fenomeen uit onze tijd, maar niets blijkt minder waar.

De eerste selfie
De geschiedenis van de allereerste selfie gaat terug tot 1839. Het bijzondere portret staat op naam van chemicus Robert Cornelius uit Philadelphia. In oktober 1839 maakte hij in de winkel van zijn vader een foto van zichzelf, waarschijnlijk de eerste ‘selfie’ ooit. Met gekruiste armen poseerde de krullenbol op een van de eerste foto’ s van de mens ooit. Op de achterkant van de foto staat ‘The first light picture ever taken’ (de eerste lichtfoto ooit).

Geslaagd zelfportret
Of mensen in de 19e eeuw al workshops fotografie aanbode, is niet bekend. In elk geval ontging het bijzonder geslaagde zelfportret van Cornelius Groot-Brittannië niet. In ‘Godey’s Lady’s Book’ uit 1840 is het volgende te lezen:
“As a Daguerreotypist his specimens are the best that have yet been seen in this country, and we speak this with a full knowledge of the specimens shown here by Mr. Gouraud, purporting to be, and no doubt truly, by Daguerre himself. We have seen many specimens by young Cornelius, and we pronounce them unsurpassable—they must be seen to be appreciated.”

Fotografiezaak
Na het maken van de foto opende Cornelius tussen 1841 en 1843 een van de eerste fotografiezaken in de Verenigde Staten. Door de groeiende populariteit van de fotografie nam echter ook de concurrentie toe. ‘Mr. Selfie’ realiseerde dat hij meer kon verdienen in het gas- en lichtbedrijf van zijn familie en stopte met de fotografie. Hij overleed in 1893.

De eerste ‘tiener-selfie’
Bijzonder genoeg was de allereerste tiener die een selfie nam prinses Anastasia Romanov. In 1914 nam de 13-jarige Russische prinses een foto van zichzelf in de spiegel. Ze maakte de allereerste tiener-selfie ooit, gemaakt met de destijds bijzonder populaire Kodak Brown camera. Het tienermeisje stuurde de foto naar een vriend met het bijschrift ‘Ik nam deze foto van mijzelf terwijl ik in de spiegel keek. Het was heel lastig omdat mijn handen trilden’.


Prinses Anastasia maakt als een tiener een selfie (bron: Wikimedia)

Tragisch einde
Met prinses Anastasia liep het helaas niet goed af. In 1918 stierf ze waarschijnlijk op slechts 17-jarige leeftijd in Jekaterinenburg door het executiecommando van de bolsjewieken tijdens de Russische Revolutie. De jonge prinses werd vermoord samen met haar ouders, haar zussen Olga, Tatjana en Maria en haar broer Aleksej.